آیا اضطراب می‌تواند باعث تندنفسی شود؟
اضطراب می‌تواند به تندنفسی منجر شود! در ادامه بخوانید تا بدانید چرا این اتفاق می‌افتد، چه احساسی دارد و چگونه می‌توان آن را به‌طور مؤثر کنترل کرد.
به گزارش سایت خبری مدارا: اضطراب می‌تواند به تندنفسی منجر شود! در ادامه بخوانید تا بدانید چرا این اتفاق می‌افتد، چه احساسی دارد و چگونه می‌توان آن را به‌طور مؤثر کنترل کرد
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ اضطراب واکنشی طبیعی به استرس است، اما هنگامی که به سطحی طاقت‌فرسا می‌رسد، می‌تواند علائم جسمی‌ای ایجاد کند که تهدیدآمیز به نظر می‌رسند؛ یکی از آن‌ها تندنفسی (Hyperventilation) است.
تندنفسی حالتی است که در آن فرد دچار تنفس سریع یا سنگین، احساس فشار در قفسه‌ی سینه و سرگیجه می‌شود؛ به‌گونه‌ای که اغلب تصور می‌کند دچار یک وضعیت پزشکی خطرناک شده است.
اما دقیقاً چه ارتباطی بین اضطراب و تندنفسی وجود دارد؟:
تندنفسی چیست؟
تندنفسی یا «بیش‌تنفسی» زمانی رخ می‌دهد که فرد بیش از حد نفس می‌کشد یا خیلی سریع نفس می‌کشد، در نتیجه سطح دی‌اکسیدکربن خون کاهش می‌یابد.
دکتر وورا می‌گوید:
«وقتی میزان دی‌اکسیدکربن پایین می‌آید، تعادل اسیدی-بازی بدن تغییر می‌کند و علائمی مانند سبکی سر، مورمور شدن انگشتان، تنگی نفس یا حتی غش کردن بروز می‌کند. این حالت در واقع واکنش بدن به چیزی است که آن را تهدید یا فشار روانی شدید تلقی می‌کند.»
به بیان ساده‌تر، بدن در اثر اضطراب یا وحشت، شروع به تنفس سریع‌تر می‌کند، در حالی که از نظر فیزیولوژیکی نیازی به اکسیژن بیشتر ندارد. این وضعیت ناهماهنگ باعث می‌شود فرد احساس خفگی و وحشت کند؛ هر چه اضطراب یا وحشت بیشتر شود، تندنفسی نیز تشدید می‌شود و علائم بدتر می‌شوند – چرخه‌ای که خودبه‌خود ادامه پیدا می‌کند.
ارتباط میان اضطراب و تندنفسی
به گفته‌ی دکتر وورا:
«اضطراب یکی از شایع‌ترین علل تندنفسی است. واکنش طبیعی “جنگ یا گریز” بدن هنگام احساس خطر فعال می‌شود و باعث افزایش سرعت تنفس برای رساندن اکسیژن بیشتر به عضلات و اندام‌ها می‌گردد.»
اما زمانی که تهدید ذهنی باشد نه فیزیکی، این تنفس سریع نه‌تنها فایده‌ای ندارد، بلکه علائم اضطراب را بدتر می‌کند.
در این میان، سیستم عصبی نقش مرکزی دارد. در هنگام اضطراب، سیستم عصبی سمپاتیک بیش‌فعال می‌شود و سرعت تنفس، ضربان قلب و سطح هوشیاری را بالا می‌برد.
دکتر وورا توضیح می‌دهد:
«در گذشته، این واکنش برای حفظ بقا مفید بود؛ اما در زندگی مدرن، اغلب به‌وسیله‌ی استرس‌های روزمره – مانند فشار کاری یا اضطراب‌های اجتماعی – فعال می‌شود، نه خطرات واقعی.»
علائم تندنفسی ناشی از اضطراب
تندنفسی ناشی از اضطراب می‌تواند تجربه‌ای بسیار ترسناک باشد. علائم رایج آن شامل موارد زیر است:
• تنگی نفس یا ناتوانی در تنفس عمیق
• درد یا احساس فشار در قفسه‌ی سینه
• سرگیجه یا احساس غش
• بی‌حسی یا مورمور شدن دست‌ها و پاها
• تپش قلب یا افزایش ضربان قلب
• احساس جدا شدن از واقعیت یا غیرواقعی بودن محیط (حالتی که «دِرئالیزیشن» نام دارد)
دکتر وورا می‌گوید:
«این علائم می‌توانند شبیه بیماری‌هایی مانند حمله‌ی قلبی یا آسم باشند و همین تشابه موجب می‌شود فرد بیشتر بترسد و اضطرابش افزایش یابد، و در نتیجه چرخه‌ی تندنفسی تشدید می‌شود.»
چگونه تندنفسی را کنترل کنیم
دکتر وورا تأکید می‌کند که تندنفسی ناشی از اضطراب معمولاً خطرناک نیست و روش‌های مؤثری برای کنترل آن وجود دارد. او توصیه می‌کند که افراد مهارت‌های تنفس آگاهانه و ذهن‌آگاهی (Mindfulness) را تمرین کنند تا الگوی طبیعی تنفس خود را بازیابند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
• تمرین تنفس آهسته: به‌آرامی از بینی نفس بکشید (به‌مدت چهار ثانیه)، دو ثانیه نفستان را حبس کنید، سپس به‌آرامی از دهان بیرون دهید (به‌مدت شش ثانیه).
• تکنیک‌های زمین‌گیرسازی (Grounding): توجه خود را به محیط اطراف جلب کنید؛ ببینید چه می‌بینید، چه می‌شنوید، چه لمس می‌کنید. این کار باعث می‌شود از افکار اضطرابی فاصله بگیرید.
• تمرین‌های آرام‌سازی: یوگا، مدیتیشن یا آرام‌سازی تدریجی عضلات می‌تواند سیستم عصبی را به حالت تعادل بازگرداند.
• کمک حرفه‌ای: اگر تندنفسی‌ها مکرر یا شدید هستند، حتماً از روان‌شناس یا روان‌پزشک کمک بگیرید. درمان‌هایی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) بسیار مؤثرند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگرچه تندنفسی ناشی از اضطراب معمولاً بی‌خطر است، اما بروز حملات مکرر یا غیرقابل‌توضیح باید توسط پزشک بررسی شود.
به گفته‌ی دکتر وورا:
«اگر دچار درد شدید در قفسه‌ی سینه، از دست دادن هوشیاری یا تنگی نفس مزمن شدید، فوراً به بیمارستان مراجعه کنید تا سایر بیماری‌های زمینه‌ای رد شوند.»
جمع‌بندی
اضطراب می‌تواند باعث تندنفسی شود، اما با آگاهی، کنترل تنفس و تمرین‌های آرام‌سازی می‌توان آن را مهار کرد و اجازه نداد که سلامت روان و جسم را تحت تأثیر قرار دهد.
اخبار مرتبط:
