بحران آب در البرز / آب تا عمق ۱۲۰ متر زمین هم وجود ندارد / فرماندار: طالقان از ابتدای سال آبی حتی یک بارش مؤثر هم نداشته
در حالی‌که تا همین چند سال پیش ارتفاعات البرز با نخستین بارش‌های پاییزی سفیدپوش می‌شد، امسال بسیاری از شهرستان‌های استان حتی یک میلی‌متر بارش مؤثر هم ثبت نکرده‌اند. گزارش میدانی از شهرستان‌های طالقان تا نظرآباد و کرج نشان می‌دهد که خشکسالی و کاهش ذخایر سدها، زنگ خطر بحران آب در استان را به صدا درآورده است.
به گزارش سایت خبری مدارا: ایلنا نوشت: در حالی‌که تا همین چند سال پیش ارتفاعات البرز با نخستین بارش‌های پاییزی سفیدپوش می‌شد، امسال بسیاری از شهرستان‌های استان حتی یک میلی‌متر بارش مؤثر هم ثبت نکرده‌اند. گزارش میدانی از شهرستان‌های طالقان تا نظرآباد و کرج نشان می‌دهد که خشکسالی و کاهش ذخایر سدها، زنگ خطر بحران آب در استان را به صدا درآورده است.
استان البرز با وسعتی کمتر از یک درصد خاک کشور، یکی از متراکم‌ترین جمعیت‌ها و بزرگ‌ترین نیازهای مصرف آب را در خود جای داده است. از یک‌سو رشد سریع جمعیت و توسعه صنایع، و از سوی دیگر کاهش بی‌سابقه بارندگی‌ها، منابع آبی این استان را به مرز هشدار رسانده است.
استان البرز در تابستان گذشته شرایط بی‌آبی بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد از افت فشار تا قطعی‌های گاه و بیگاه آب در مصارف خانگی، این شرایط به حدی رسیده بود که حتی آب در بعضی بیمارستان‌های استان نیز اغلب قطع بود.
استان البرز با وجود منابع محدود، به دلیل تمرکز جمعیت، صنایع بزرگ، کشاورزی پرمصرف و مجاورت با تهران در آستانه بحران جدی آب قرار دارد؛ وضعیتی که در صورت تداوم خشکسالی، خطر فرونشست زمین را در برخی مناطق البرز تشدید خواهد کرد.
روایت یک دامدار: آب تا عمق ۱۲۰ متر زمین هم نیست
یکی از دامداران نظرآبادی گفت: تا سه سال پیش دام‌ها از چاه و قنات روستا سیراب می‌شدند، اما امروز آب تا عمق ۱۲۰ متری زمین هم جواب نمی‌دهد. هزینه برق چاه، واکسن و علوفه چند برابر شده و آبی برای کشت علوفه هم نداریم.
این تولیدکننده افزود: دامدارها از بی‌آبی بیشتر از خشکسالی آسیب می‌بینند. در حال حاضر مجبوریم آب تانکری بخریم، آن هم با قیمت بالا. اگر دام از بین برود، تولید شیر و گوشت هم به شدت کاهش پیدا می‌کند.
هشدار محیط‌زیستی: البرز در وضعیت بحرانی
یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگو با ایلنا گفت: البرز در وضعیت بحرانی آب قرار دارد. فرونشست زمین در دشت‌های جنوبی، افت سطح سفره‌های زیرزمینی و نابودی تالاب‌ها، نشانه‌های واضح فشار بیش از ظرفیت طبیعی است. حتی اگر امسال بارندگی خوب باشد، جبران سال‌ها برداشت بی‌رویه ممکن نیست.
وی تأکید کرد: باید مفهوم آب را از منبع مصرفی به منبع حیاتی برگردانیم. آموزش، فرهنگ‌سازی و تعرفه‌گذاری منطقی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت پایدار منابع آب است.
این استاد دانشگاهی گفت: با وجود پروژه‌های انتقال آب و طرح‌های اصلاحی، استان البرز همچنان در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد. کاهش بارش، افت منابع زیرزمینی، مصرف بی‌رویه در کشاورزی و توسعه بی‌ضابطه شهری، مجموعه‌ای از عوامل‌اند که می‌توانند بحران آب در این استان را به چالشی ملی تبدیل کنند.
بارش صفر در طالقان؛ نگرانی از زمستان خشک
مهدی کیان، فرماندار طالقان هم اظهار کرد: طالقان که همیشه یکی از پر‌بارش‌ترین نقاط البرز بوده، امسال از ابتدای سال آبی تاکنون حتی یک بارش مؤثر هم نداشته است. در حالی‌که در سنوات گذشته در همین مقطع، کوه‌ها و ارتفاعات پوشیده از برف بودند، امسال بارش نسبت به سال گذشته عملاً صفر است.
نماینده عالی دولت در طالقان افزود: این شهرستان نه‌تنها در حوزه کشاورزی بلکه در تأمین بخشی از منابع آبی استان نیز اهمیت دارد. تداوم بی‌بارشی در این شهرستان، اثر مستقیم بر ذخایر سد طالقان و تأمین آب البرز و تهران خواهد داشت.
بحران آب و بارش‌های کم‌سابقه در البرز
محمدرضا فلاح‌نژاد، مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز با اشاره به شرایط نگران‌کننده استان اظهار داشت: آمارهای هواشناسی نشان می‌دهد از ابتدای پاییز تاکنون عملاً بارش مؤثری در استان نداشتیم. در حالی‌که سال گذشته در همین مقطع ارتفاعات طالقان سفیدپوش بود، امسال حتی یک بارش برف هم ثبت نشده است. پیش‌بینی‌ها نیز تا اوایل آذر بارش مؤثری را نشان نمی‌دهد و احتمالاً فقط شاهد بارش‌های پراکنده خواهیم بود.
فلاح‌نژاد ادامه داد: احتمال افزایش بارش‌ها بعد از نیمه آذر وجود دارد، اما این بارش‌ها فقط به تغذیه طبیعی خاک و کشاورزی کمک می‌کند، نه جبران کمبود آب شرب. هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد آب آشامیدنی استان از طریق چاه‌های زیرزمینی تأمین می‌شود که عدد مطلوبی نیست و می‌تواند خطر فرونشست زمین را افزایش دهد.
مدیرکل مدیریت بحران البرز افزود: به اداره کل آب منطقه‌ای تأکید کردیم در مناطق فاقد تصفیه‌خانه یا با وابستگی بالا به چاه‌ها، طرح‌های پشتیبان و مخازن ذخیره آب فعال شود. همچنین شهرداری‌ها موظفند با همکاری استانداری در مناطق شهری مخازن اضطراری احداث کنند تا در صورت بحران، آب‌رسانی قطع نشود.
وی درباره نگرانی‌ها از فرونشست زمین تصریح کرد: مطالعات مشترکی با دانشگاه خوارزمی و دانشگاه تهران انجام شده و نتایج آن مبنای تصمیم‌گیری دستگاه‌های اجرایی است. امیدواریم با کاهش برداشت‌های بی‌رویه و اجرای طرح‌های سازگاری با کم‌آبی بتوانیم این روند را کنترل کنیم.
فلاح‌نژاد تأکید کرد: مدیریت بحران البرز جلسات مستمر با دستگاه‌های خدمات‌رسان از جمله آب، برق، جهاد کشاورزی و شهرداری‌ها دارد تا در صورت بروز شرایط اضطرار، تأمین آب و برق مردم بدون وقفه ادامه یابد.
خط انتقال طالقان و وضعیت سدها؛ کاهش ۳۰ درصدی ذخایر
فرهاد شهبازی، معاون طرح و برنامه شرکت آب منطقه‌ای البرز نیز گفت: در مقایسه با سال گذشته، کاهش محسوسی در بارش‌ها داریم و ذخایر سدهای استان حدود ۳۰ درصد افت کرده است. در حال حاضر ذخیره سد طالقان حدود ۱۸۰ میلیون مترمکعب و سد کرج کمتر از ۱۳۰ میلیون مترمکعب است.
معاون شرکت آب منطقه‌ای البرز در توضیح طرح‌های انتقال آب گفت: خط جدید انتقال آب از سد طالقان به استان البرز در مردادماه به بهره‌برداری رسید. اکنون نواحی غربی استان شامل هشتگرد، شهر جدید مهستان، نظرآباد و اشتهارد از این خط جدید تغذیه می‌شوند و خوشبختانه تابستان گذشته با کمبود آب مواجه نشدیم.
شهبازی افزود: از مهرماه نیز انتقال آب به تصفیه‌خانه شماره ۲ کرج آغاز شده است. همچنین خط آبگیر بیلقان برای انتقال به تهران در حال تکمیل است و حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. در آینده نزدیک بهره‌برداری کامل از این خطوط آغاز خواهد شد و نقش مهمی در تأمین آب شرب البرز و تهران ایفا می‌کند.
وی درباره سهم استان از سد کرج گفت: شایعه خروج سد کرج از مدار تأمین آب البرز صحت ندارد. استان البرز ۶۰ میلیون مترمکعب حقابه از این سد دارد که بخشی از آن فعلاً از طریق سد طالقان جبران می‌شود تا زیرساخت‌های برداشت کامل آماده شود.
شهبازی درباره طرح‌های در دست اجرا توضیح داد: دو پروژه مهم انتقال آب از تصفیه‌خانه شماره ۳ کرج به مخزن پارک جهان‌نما برای تأمین آب گرمدره و از آنجا به فردیس آغاز شده است. لوله‌ها خریداری و در محل نصب دپو شده‌اند و انتظار می‌رود ظرف کمتر از ۲۴ ماه این دو پروژه تکمیل شود.
مصرف در بخش کشاورزی و صنعت؛ ضرورت اصلاح الگوی مصرف
معاون شرکت آب منطقه‌ای البرز در ادامه گفت: مصرف آب در بخش کشاورزی و شهری در مقایسه با استانداردهای جهانی بالاتر است. راندمان آبیاری حدود ۴۰ درصد است که مطلوب نیست و اجرای آبیاری نوین می‌تواند تأثیر زیادی در صرفه‌جویی داشته باشد. بیش از ۸۵ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و اگر راندمان فقط ۱۰ درصد بهبود یابد، رقم قابل‌توجهی صرفه‌جویی خواهد شد.
وی درباره بخش صنعتی نیز گفت: در چارچوب برنامه هفتم توسعه و قوانین بودجه، دولت مکلف شده است که آب مصرفی صنایع را با پساب تصفیه‌شده جایگزین کند. در استان البرز هم اقداماتی در این زمینه آغاز شده و بخشی از پساب تصفیه‌خانه‌ها به شهرک‌های صنعتی تخصیص یافته است.
اخبار مرتبط:
