تالاب کانی برازان مهاباد، بهشت پرندگان ایران به طور کامل خشک شد

به گزارش سایت خبری مدارا:  تالاب کانی برازان در ضلع جنوبی دریاچه ارومیه در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان مهاباد و در مختصات جغرافیایی ۴۵ درجه و ۴۶ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۵۹ دقیقه عرض شمالی واقع است. در شمال شرق روستای قره داغ گسترده شده و تا تالاب گروس امتداد دارد. قره داغ، بفروان، قلعه حسن خورخوره داشخانه و گاپیس  روستا‌های پیرامون تالاب هستند که امکان اقامت در این روستا‌ها برای پرنده نگران فراهم است. بخش جنوبی تالاب در دامنه کوه قره داغ (سیاه کوه) واقع شده و کوه مذکور و تپه باباحیدر بر آن مشرف هستند.

تالاب بین المللی کانی برازان نخستین سایت پرنده نگری کشور و موصوف به «بهشت پرندگان» با مساحت هزار و ۵۰ هکتار در ۳۰ کیلومتری مهاباد واقع شده است.

این تالاب زیستگاه بیش از ۱۳ گونه پرنده در حال انقراض و کمیاب  از جمله،  غاز خاکستری، اردک سرحنایی  و اردک سبز، اردک مرمری، اردک سرسفید،  تونجه  و پرندگان نایاب نظیر کفچه‌نوک، خروس سینه سیاه و پلیکان بود که هم اکنون در فصل مهاجرت پرندگان خشک شده و گونه‌های بومی و مهاجر را ناچار به کوچ به تالاب‌ها و سد‌های اطراف کرده است.

نابودی زیستگاه پرندگان مهاجر شمالغرب کشور 

حسن وقاری کارشناس محیط زیست در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا گفت: اگر حق‌آبه تالاب تأمین نشود، بخش مهمی از زیستگاه پرندگان مهاجر شمال‌غرب کشور از بین خواهد رفت

وی نسبت به خشک شدن کامل این زیستگاه هشدار داد و تأکید کرد: تأمین حق‌آبه زیست‌محیطی تالاب باید در اولویت مدیریت منابع آبی منطقه قرار گیرد.

کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی  افزود: خشکی تالاب کانی‌برازان تنها به معنای از دست رفتن یک منبع آبی نیست. این تالاب بخشی از زنجیره اکولوژیک دریاچه ارومیه است و نابودی آن می‌تواند تعادل زیستی منطقه را بر هم بزند.

وقاری افزود: کانی‌برازان زیستگاه صد‌ها گونه پرنده مهاجر و بومی است. با ادامه روند فعلی، پرندگان به ناچار به تالاب‌های دیگر مانند حسنلو و سولدوز نقده پناه می‌برند که ظرفیت محدودی دارند و همین امر باعث رقابت زیستی، کاهش زادآوری و افزایش تلفات میان گونه‌ها خواهد شد.

احیای تالاب تنها با بارندگی ممکن نیست 

این کارشناس با اشاره به کاهش ورودی آب از سد مهاباد گفت: در سال‌های گذشته بخشی از آب ذخیره‌شده سد برای احیای تالاب رهاسازی می‌شد، اما امسال به دلیل افت شدید مخازن و تمرکز بر تأمین آب شرب و کشاورزی، این سهم حذف شده است.

وی تأکید کرد: احیای تالاب تنها با بارندگی ممکن نیست بلکه باید مدیریت بهینه منابع آب، کاهش برداشت‌های غیرمجاز و لایروبی مسیر‌های تغذیه‌ای تالاب در دستور کار قرار گیرد.

خشکی کامل تالاب کانی برازان مهاباد

حجت جباری، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی از خشکی کامل تالاب کانی برازان مهاباد در مهرماه امسال خبر داد و گفت: به‌دلیل تداوم خشکسالی و کاهش منابع آبی، روند آبگیری این تالاب و چند تالاب دیگر استان متوقف شده است.

جباری افزود: تا پایان مردادماه سال جاری، وضعیت تالاب‌های آذربایجان غربی مطلوب و آبگیری آنها انجام شده بود، اما با کاهش آب رودخانه‌ها و افت سطح ذخایر سد‌ها که حتی در بخش کشاورزی و آب شرب نیز مشکلاتی ایجاد کرده است، ادامه آبگیری تالاب کانی برازان و برخی تالاب‌های دیگر ممکن نشد.

وی افزود: روند خشکی تالاب کانی برازان از اوایل شهریورماه آغاز و در مهرماه به‌طور کامل خشک شد. همچنین تعدادی از تالاب‌های دیگر از جمله تالاب قوپی باباعلی نیز خشک شده‌اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ادامه داد: کاهش آب در تالاب‌ها پدیده‌ای طبیعی است که هر سال از اواسط تابستان به‌دلیل افزایش تبخیر نسبت به ورودی آب رخ می‌دهد و در صورت عدم آبگیری مجدد، خشک شدن آنها اجتناب‌ناپذیر است.

جباری با بیان اینکه در آذربایجان غربی در مجموع ۴۰ تالاب وجود دارد، گفت: از این تعداد تنها ۱۳ تالاب دائمی و مابقی فصلی هستند که معمولاً در اواخر تابستان خشک می‌شوند.

وی از اجرای طرح‌های احیایی در برخی تالاب‌ها خبر داد و افزود: تالاب‌های سولدوز و شورگول حسنلو نیز با کاهش آب مواجه بودند که با همکاری شرکت آب منطقه‌ای، از طریق زهکشی سد حسنلو تالاب سولدوز آبگیری شد و با نصب دو ایستگاه پمپاژ در کنار تالاب شورگول حسنلو، هم‌اکنون عملیات پمپاژ آب به این تالاب انجام می‌شود و وضعیت آن مطلوب است.

مهاجرت پرندگان تالاب کانی برازان به دیگر تالاب‌های استان

مدیرکل محیط زیست استان درباره وضعیت زیستمندان تالاب کانی برازان گفت: با خشک شدن تالاب کانی برازان، پرندگان به سایر تالاب‌های استان مهاجرت کرده‌اند، اما سایر موجودات زنده از جمله جلبک‌ها و آبزیان تحت تأثیر خشکی از بین رفته‌اند. البته بسیاری از گونه‌های ساکن در تالاب‌های فصلی توان سازگاری با خشکسالی را دارند و به‌محض آبگیری مجدد، چرخه زندگی خود را آغاز می‌کنند.

جباری خاطرنشان کرد: امسال ۱۳ کیلومتر از کانال‌های آبرسانی برای تسهیل در آبگیری تالاب‌ها لایروبی شده است تا با بهبود شرایط منابع آبی و جاری شدن آب در کانال‌ها، عملیات آبگیری تالاب‌ها آغاز شود.

وی تأکید کرد: بارش باران می‌تواند در بهبود وضعیت تالاب‌ها مؤثر باشد، اما اصلی‌ترین منبع تغذیه آنها رودخانه‌های اطراف هستند. تالاب کانی برازان نیز از طریق رودخانه مهاباد و زهکشی‌های منطقه آبگیری می‌شود و بارش‌های پاییزی می‌تواند روند احیای آن را تسریع کند.