به گزارش سایت خبری مدارا: دیدبان نوشت: با گذشت چندین هفته از ادوار مذاکرات ایران و آمریکا، حالا پرسشهای جدیدی مطرح میشود، از جمله این که آیا گفتوگوهای غیرمستقیم جمهوری اسلامی با ایالات متحده که با میانجیگری عمان در حال پیگیری است، پس از این همه کشوقوس، بالاخره مثمر ثمر خواهد بود و طرفین به یک توافق دائم دست خواهند یافت یا این توافق احتمالی نیز سرنوشتی همچون برجام خواهد داشت؟
برای واکاوی این موضوع به سراغ فدا حسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس رفتیم.
او نیز در ابتدا در پاسخ به سوالی درباره ارزیابی مواضع جمهوری اسلامی در مذاکرات هستهای با آمریکا، توضیح داد: مواضع ما تا این لحظه اینگونه است که مذاکرات بر دو مساله اصلی متمرکز است؛ یکی این که مذاکره انجام شود، دوم لغو کلیه تحریمها. همچنین مساله غنیسازی محور اصلی مذاکرات ماست که در طول پنج دوره گذشته، همواره مورد بحث بوده است. دوستان تیم مذاکرهکننده ما مرتباً در کمیسیون امنیت ملی مجلس حضور پیدا میکنند و مباحث را با نمایندگان در میان میگذارند.
لابی سنگین اسرائیل در مذاکرات ایران و آمریکا احساس میشود
دبیرکل اتحادیه بینالمجالس جهانی با بیان این از دور سوم مذاکرات به بعد، مواضع آمریکاییها کمی تغییر کرد، اظهار داشت: از دور سوم گفتوگوها به این طرف، بحث به مسائل فنی و حقوقی کشیده شد و مواضع طرف مقابل نیز تغییر کرد. دلیل این تغییر را میتوان حضور لابی سنگین صهیونیستها در تیم مذاکرهکننده آمریکایی دانست که تلاش میکنند توافقی بین ایران و آمریکا شکل نگیرد. این موضوع باعث شده است که مسیر مذاکرات دچار تغییر شود.
وی افزود: گاهی اوقات آقای ترامپ و برخی دیگر از مقامات آمریکایی در قالب توئیت یا مصاحبه اعلام میکنند که ما به دنبال برچیدن کامل غنیسازی ایران هستیم. این صحبتها برای ما قابل اعتنا نیست. آنچه برای ما مهم است، میز مذاکره است که در آنجا خطوط قرمز ایران برای طرف مقابل مشخص شده است. آمریکاییها میدانند که حذف کامل غنیسازی خط قرمز ماست. زیرا امروز غنیسازی به بخش جداییناپذیر سفره مردم ایران و محور اصلی توسعه کشور تبدیل شده است و نمیتوان آن را کنار گذاشت.
آمریکاییها احتمالاً پیشنهاد توقف موقت غنیسازی را به ایران دادهاند
مالکی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا، پیشنهاد توقف ششماهه یا سهساله غنیسازی را به ایران داده است یا خیر، عنوان کرد: این موضوع علنی نشده است و هنوز تیم مذاکرهکننده صحبتی در این باب در کمیسیون امنیت ملی مجلس مطرح نکرده است. اما احتمالاً چنین پیشنهادی وجود دارد. درخواست آمریکاییها در این زمینه بسیار غیرکارشناسی و نسنجیده است. وقتی ما غنیسازی را شروع کردیم، از هیچ کشوری اجازه نگرفتیم که حالا دیگران به ما بگویند حق انجام این کار را نداریم.
این نماینده مجلس تاکید کرد: ایران همانند بسیاری از کشورهای دنیا حق استفاده از صنعت هستهای برای توسعه کشورش را دارد. مشکل اینجاست که وقتی پای ایران به میان میآید، این حق به رسمیت شناخته نمیشود. اگر دخالتهای بیمورد صهیونیستها ادامه داشته باشد، قطعاً مذاکرات به شکست نزدیک خواهد شد. اما اگر محور اصلی مذاکرات همان چیزی باشد که در میز مذاکره تصمیمگیری میشود، ما به نتیجه خوشبین هستیم.
ایران به آمریکا گفته است که هرگز غنیسازی را متوقف نمیکند
مالکی درباره جزئیات بیشتر محتوای پیشنهاد اخیر آمریکا که از طریق عمان به ایران ارائه شده است نیز توضیح داد: این پیشنهاد بیشتر حول محور غنیسازی است. آمریکا میگوید اگر غنیسازی متوقف شود، ایران به استفاده از سلاحهای هستهای نزدیک نخواهد شد. ولی ما پاسخ دادهایم که غنیسازی را فقط در حد نیاز کشور انجام میدهیم و هرگز آن را کنار نمیگذاریم یا متوقف نمیکنیم. ایران سالهاست که به ساخت بمب اتم نزدیک بوده، اما هرگز آن را عملی نکرده است، چون اعتقادی به آن ندارد.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یادآور شد: ما بهزودی قرار است جلسهای را با تیم مذاکرهکننده و مسئولان سازمان انرژی اتمی داشته باشیم. اما این که پیشنهادی زماندار درباره غنیسازی به ایران داده شده باشد، هنوز چیزی به کمیسیون ارائه نشده است. ما الان با تحریمهای متعددی علیه ملت ایران مواجه هستیم. از کشتیرانی گرفته تا بانکها، مسائل اقتصادی، شرکتهای نفتی و خیلی چیزهای دیگر. این تحریمها در طول سالهای سال علیه ملت ایران وضع شدهاند و اگر قرار است توافقی به دست آید، باید همه این تحریمها لغو یعنی به طور کامل برداشته شود.
نظر آمریکا این بود که کشور امارات، میانجی مذاکرات باشد
مالکی در پاسخ به این پرسش که مهمترین تفاوت مذاکرات جاری با مذاکرات برجام چیست، عنوان کرد: مهمترین تفاوت این است که ما به این مذاکرات نسبت به برجام به صورت واقعبینانهتر نگاه میکنیم. همچنین در این گفتوگوها، این خود آمریکاییها بودند که پا پیش گذاشتند. در ابتدای برجام، فراز و نشیب زیادی داشتیم و به میخ و به نعل زدن زیاد بود. نکته دیگر این که چند سال از آن زمان گذشته و شرایط تغییر کرده است. همچنین شرایط جمهوری اسلامی ایران درباره برنامه هستهایاش نسبت به گذشته خیلی محکمتر شده است. حتی کشوری که به عنوان میانجی مذاکرات انتخاب شده است، نظر ما عمان بود و آمریکاییها نظرشان امارات بود که نهایتاً نظر ایران عملی شد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: اینگونه فراز و نشیبها نشان میدهد که آمریکاییها اراده دارند که مذاکرات جاری صورت بگیرد و دستیابی به توافق احتمالی، میتواند در امنیت و ثبات منطقه تأثیرگذار باشد. به این خاطر که از دید آمریکاییها و از دید خود ایرانیها، به هر حال اتفاقاتی که در گوشهوکنار دنیا میافتد یا توسط صهیونیستها صورت میگیرد، یقیناً آمریکاییها پشت این قضایا هستند و خیلی از کشورهای اسلامی و حتی خود جمهوری اسلامی ایران برنمیتابند اتفاقاتی بیفتد که کل منطقه به آشوب کشیده شود.
وی با بیان این که تیم مذاکرهکننده ایران در دوره فعلی، قدری با تیم برجام متفاوت است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر نسبت به مذاکرات برجام، هماهنگی و انسجام بیشتری بین دولت و مجلس و ارکان نظام درباره گفتوگوها وجود دارد. این خودش به اصطلاح برتری این دوره مذاکرات نسبت به گذشته را نشان میدهد. از آنطرف هم باید توجه داشته باشیم که در آن مذاکرات، اروپاییها محور اصلی بودند، اما الان خود آمریکایی طرف اصلی مذاکره است. اگر همه این موارد را کنار هم بگذاریم، میتوان گفت که این دوره مذاکرات، نمره قبولی میگیرد.
احتمال دارد که مرحله به مرحله با آمریکا توافق کنیم
مالکی در پاسخ به این پرسش که اگر توافق حاصل شود، به صورت دائم خواهد بود یا مقطعی، عنوان کرد: اصل شروع مذاکرات به این خاطر بود که تمام مسائل فیمابین رفع و قضیه حل شود و هر آنچه که هست تمام شود. اما از دور پنجم مذاکرات با توجه به چالشهای ایجادشده و نفسگیر شدن گفتوگوها، احتمال این که در توافق با آمریکا مرحله به مرحله پیش برویم، وجود دارد.
دبیرکل اتحادیه بینالمجالس جهانی به دیده بان ایران گفت: یکی از مشکلات ما با آمریکاییها این است که چرا وقتی کشورهای دیگر از دانش هستهای استفاده میکنند، آنها اعتراض ندارند، اما وقتی نوبت به جمهوری اسلامی ایران میرسد، شدیدا اعتراض میکنند. این سؤال مهمی است. اگر قرار باشد توازن قدرت در منطقه حفظ شود، همانطور که هند اتمی شد و پاکستان هم همینطور اکنون توازن برقرار شده است و هیچ چیز قابل تغییر نخواهد بود. اما آمریکاییها حاضر نیستند ایران از این دانش خدادادی که امروزه در دنیا وجود دارد و از صنعت هستهای برای توسعه کشور و حل مشکلات کشاورزی، صنعت و درمان استفاده میشود، بهرهمند شود.
وی با تاکید بر این که آمریکا اجازه نمیدهد که ایران روی پای خودش بایستد، اظهار داشت: ما در برجام به توافقی با آمریکا دست یافته بودیم که غنیسازی ایران را محدود میکرد. ولی هم ما و هم همه دنیا میدانیم که چه کسی از برجام خارج شد. این آمریکاییها بودند که میز مذاکره را ترک کردند، در حالی که ایران از اول میز مذاکره را پذیرفت و اتاق مذاکره را ترک نکرد. ولی آمریکا هم میز مذاکره را ترک کرد و هم اتاق مذاکرات را ترک کرد. حتی اکنون اروپاییها نیز میگویند ترامپ غیرقابل پیشبینی است.
اگر توافقی حاصل شود، کنگره آمریکا حتما باید آن را تایید کند
مالکی در پاسخ به این سوال که آیا این نگرانی وجود ندارد که اگر توافقی شکل گرفت، رئیسجمهور بعدی آمریکا از آن خارج شود، توضیح داد: این هم مشکلی است که ممکن است بعد از توافق احتمالی پیش بیاید. آقای ترامپ که هر لحظه با توییت میخواهد کشور خودش را اداره کند و به نوعی در دنیا هم مداخله میکند، آیا میشود باور کنیم که اگر با او به توافق برسیم، وضعیت بهتر میشود؟ ما به تیم مذاکرهکننده تأکید کردهایم که اگر توافقی به دست آید، حتماً باید کنگره آمریکا آن را تأیید کند. نمیشود مردم ایران ظرف چند روز شاهد تنافضات زیادی در اظهارات مقامات آمریکایی باشند؛ یکی تهدید میکند و دیگری خبر خوش میدهد. این مسائل کار ما را سخت کرده است. نظر تیم مذاکرهکننده ما هم همین است که تضمینهایی از طرف مقابل بگیریم که احتمال خروج آنها از توافق را کمتر کنیم.
وی در پایان تصریح کرد: اولویت ما در استفاده از انرژی هستهای، تمرکز بر فعالیتهای علمی، تولید انرژی پاک و بهرهمندی از دیگر کاربردهای انرژی هستهای برای مردم است. ایران قصد ساخت سلاح هستهای ندارد و برای این منظور غنیسازی نمیکند،